Op dinsdagmiddag 9 mei kreeg De Jutter op Vlieland een belangrijk bezoek.
De Jutter is het jeugdontwikkelcentrum van Vlieland en omvat naast basis- en voortgezet onderwijs ook een bibliotheek, jeugd- en jongerenwerk en kinderopvang. Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima kregen een rondleiding en gingen in gesprek met leerlingen, ouders en leerkrachten over onderwijs op een eiland. De Jutter heeft een spilfunctie in de gemeenschap en zet zich in voor maatschappelijke projecten. Door deel te nemen aan het project Eilandscholen neemt De Jutter samen met andere Europese eilanden deel aan een netwerk van scholen, op zoek naar mogelijkheden voor met name eilandscholen. Het Koninklijk Paar ontmoette ook leerlingen van de Island Schools IJslandse partnerschool die op uitwisseling waren.
Vanwege de schaarse ruimte en de kwetsbare natuur is er een tekort aan huisvesting. En de beschikbare woningen zijn vrij prijzig. Scholen lopen leeg en gezondheidszorg moet op de eilanden zelf worden georganiseerd, wat duur is. De economie leunt zwaar op toerisme en horeca, maar daar zijn niet altijd arbeidskrachten voor te vinden. De bereikbaarheid is problematisch, omdat je altijd de veerboot moet nemen. Door dit alles vertrekken (jonge) eilandbewoners en komen er geen nieuwe voor in de plaats.
Eerste stop op Vlieland bij De Jutter Wie iets wil leren op Vlieland is bij De Jutter aan het juiste adres. Het is niet alleen een school voor leerlingen van 4 tot 18 jaar, maar ook een bibliotheek, muziekcentrum, kinderopvang en jongerenwerk in één. Als enige school op het eiland staat De Jutter voor veel uitdagingen en kansen. Tijdens het bezoek van het koninklijk paar spraken de twee directeurs van De Jutter samen met ouders, leerlingen en leerkrachten over deze problemen.
Burgemeester van Schier, medevoorzitter de heer Brok, en schooldirecteur Thijs Speelman stellen de koning en koningin voor aan de IJslandse en Vlielandse leerlingen.
Omringd door knutselspullen, kinderboeken en een tafel vol Lego, nemen de koning en koningin plaats aan tafel. "Hoe is het om les te krijgen op een eiland?" vraagt het koninklijk paar. "Het is lekker rustig, iedereen kent elkaar goed en de jongere leerlingen kunnen goed met de oudere omgaan", zeggen twee leerlingen uit groep 5/6 en 7/8. "De korte communicatielijnen, de creativiteit en het opgroeien in een groene
omgeving zijn ook geweldig aan een eilandschool", voegen ouders toe.
Maar er zijn ook nadelen. Het is bijvoorbeeld moeilijk om leraren te vinden, zegt directeur Cees Visser. Vooral omdat woonruimte niet altijd beschikbaar is. Ook gaat het in het voortgezet onderwijs vaak om tijdelijke aanstellingen en weinig uren omdat de klassen zo klein zijn. "We hebben leraren zo hard nodig. Anders kunnen we de school niet draaiende houden," aldus Visser. De Jutter is bezig met tijdelijke huisvesting voor leraren. Ze moeten echter wel bereid zijn om met collega's samen te wonen.
Daarnaast werken de meetmethoden en richtlijnen van de onderwijsinspectie, die gericht zijn op grote aantallen, niet altijd goed voor zo'n kleinschalige school. De Jutter heeft bijvoorbeeld niet alle licenties voor elk niveau van het secundair onderwijs. Sommige leerlingen moeten daarom uitwijken naar Terschelling, het buureiland.
"Met zoveel verschillende niveaus in één klas, is er dan wel genoeg aandacht voor elk kind?" vraagt koningin Máxima. Enige zelfstandigheid is nodig, zegt de juf, maar de leerlingen zijn erg tevreden over het onderwijs, zeggen twee leerlingen uit klas 1 en klas 2. "We worden genoeg uitgedaagd. En als je meer of minder wilt, kun je dat aangeven."
De meningen zijn verdeeld over de vraag of de leerlingen na hun opleiding op het eiland willen blijven. Sommigen weten zeker van wel, anderen van niet: "Ik wil kinderpsycholoog worden, maar daar zijn niet genoeg kinderen voor op het eiland." Voor sommige carrières kunnen studenten helaas gedwongen worden om van het eiland te verhuizen, wat leidt tot verdere ontvolking.
